Fact Check| ဒေးဗစ်လား ဝေဘာဂီမှ ဆင်းလာပြီးနောက် သူနဲ့အတူ ဘုရားကိုယုံကြည်သူများ Mask မတပ်ပါဆိုပြီး ယခင်ဗီဒီယိုဖိုင်အဟောင်းကိုပြန်တင်ပြီးတော့ ဖြန့်တဲ့သတင်းအမှား

ဟုတ်တယ်Vsမဟုတ်ဘူးရဲ့ အချက်အလက်စစ်ဆေးတဲ့သူတွေဟာ  အခုရက်ပိုင်းမှာ ဖေ့ဘွတ်ခ်ပေါ်မှာပျံ့နှံ့နေတဲ့ သတင်းတစ်ခုကိုသတိပြုမိခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီသတင်းကတော့ တရားဟောဆရာ  ဒေးဗစ်လားဝေဘာဂီ မှ ဆင်းလာပြီးနောက် သူနဲ့အတူဘုရားကိုယုံကြည်သူများလုံးဝ Mask မတပ်ပါဆိုပြီး တော့ခေါင်းစဉ်တပ်ထားတဲ့သတင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီသတင်းကို အချက်အလက်စစ်ဆေးကြည့်တဲ့အခါမှာတော့ ယခင်က ဗီဒီယိုဖိုင်ဟောင်းကိုပြန်တင်ထားပြီးတော့ လက်ရှိဖြစ်ပျက်သယောင်လုပ်ကြံဖန်တီးထားတဲ့သတင်းအမှားဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကိုစိစစ်တွေ့ရှိရပါတယ်။ ဒါကြောင့် အားလုံးကို သတိပြုမိစေဖို့အတွက် ဝေမျှရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ 

သတင်းအမှားပျံ့နှံ့မှုအကြောင်းအရင်းဆန်းစစ်ချက်

ပျံ့နှံ့နေတဲ့သတင်းကိုတော့  Clickbait website တစ်ခုကနေ မေလ ၁၂ ရက်က ပြန်တင်ထားတာဖြစ်ပြီးတော့ ဒေးဗစ်လားဝေဘာဂီ မှ ဆင်းလာပြီးနောက် သူနဲ့အတူဘုရားကိုယုံကြည်သူများလုံးဝ Mask မတပ်ပါ ဆိုတဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင် ဆိုပြီး ခေါင်းစဉ်တပ်ထား ပါတယ်။ ပြီးတော့ ဗီဒီယိုဖိုင်လင့်ခ် တစ်ခုကိုထည့်ပါတယ်။ အဲ့ဒီဗီဒီယိုဖိုင်လင့်ခ်ကိုနှိပ်လိုက်မယ်ဆိုရင် သတင်းပေါင်းစုံဆိုတဲ့ Facebook စာမျက်နှာက ဧပြီ ၂၄ ရက်ကတင်ထားတဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင်ကိုရောက်ရှိသွားမှာဖြစ် ပါတယ်။ အဲ့ဒီဗီဒီယိုဖိုင်ကလည်း ဆရာဒေးဗစ်လား ဘုရားသခင် ကျေးဇူးတော်ကြောင့် ဝေဘာဂီ မှ ပြန်လည်ဆင်းသက်လာပါဘီ ဆရာဒေးဗစ်လားနဲ့အတူ ဘုရားကိုယုံကြည်သူများလုံးဝ လုံးဝ Mask မတပ်ပါ ဆိုပြီးရေးသားထားပါတယ်။ ဒီလင့်ခ် မှာ ကြည့်ရှုနိုင်ပါတယ်။ 

Claim request| ဒေးဗစ်လား ဝေဘာဂီကဆင်းလာပြီးတော့ လူစုလူဝေးနဲ့ တရားဟောခဲ့တဲ့ဗီဒီယိုဖိုင်သတင်းက အမှန်လား

Fact Check| သတင်းအမှားဖြစ်ပါတယ်။ ယခင်ကဗီဒီယိုဖိုင်အဟောင်းကိုပြန်အသုံးပြုပြီး လက်ရှိဖြစ်ပျက်နေသယောင်သတင်းအမှားဖန်တီးထားတာဖြစ်ပါတယ်။

သတင်းအမှားမှန်းဘယ်လိုစစ်ဆေးသက်သေပြနိုင်လဲ 

• ပျံ့နှံ့နေတဲ့ဗီဒီယိုဖိုင်ရဲ့ Url ကို  ပုံရိပ်တွေဖမ်းယူဖို့အတွက် Invid Video tool kitမှာထည့်သွင်းပြီးတော့ ပုံရိပ်တွေဖမ်းယူပါတယ်။ ဖမ်းယူရရှိတဲ့ပုံရိပ်တွေကို အသေးစိတ်ကြည့်ရှုမယ်ဆိုရင် အဆောက်အဦးတစ်ခုရဲ့ မျက်နှာစာဆိုင်းဘုတ်မှာ new creation worship center ဆိုတဲ့စာလုံးကိုတွေ့ရပါတယ်။
  

  Invid Video tool kit ဖြင့် ပုံရိပ်တွေကိုဖမ်းယူပုံ

• Google search မှာ new creation worship center and David lah ဆိုပြီး ရိုက်ရှာလိုက်မယ်ဆိုရင် မြစ်ကြီးနားမြို့မှာ ရှိတဲ့  new creation worship center မှာ တရားဟောဆရာဒေးဗစ်လား တရားဟောထားတဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင်တွေနဲ့ ဗီနိုင်းကြော်ငြာတချို့ပါမြင်တွေ့ရပါတယ်။
  
  

  Google Search တွင် Keyword ဖြင့် ရှာဖွေစစ်ဆေးပုံ

• Google video search မှာ မြန်မာလို “ဒေးဗစ်လား” လို့ရိုက်ရှာလိုက်ရင် ဗီယိုဖိုင်တွေအများအပြားထွက်လာတဲ့ အထဲမှာမြစ်ကြီးနားမြို့ဆရာ-ဒေးဗစ်လား နှင့်NCCဆက်ကပ်လူငယ်များဝမ်းမြောက် ပျော်ရွှင်စွာဘုရားသခင်ချီးမွမ်းခြင်းဆိုတဲ့ မတ်လ ၆ ရက်နေ့ကတင်ထားတဲ့ Youtube Video တစ်ခုကိုတွေ့ရပါတယ်။ အဲ့ဒီဗီဒီယိုဖိုင်ဟာ ပျံ့နှံ့နေတဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင်နဲ့ ရိုက်ကူးထားတဲ့ ရှုထောင့်မတူပေမယ့် အကြောင်းအရာနဲ့ ပြောစကားတွေ သီချင်းဆိုသံတွေက အတူတူပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလင့်ခ် မှာ ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ပါတယ်။
  
  

  Google video search မှာ Keyword ဖြင့် ရိုက်ပြီး ဗီဒီယိုဖိုင်ကိုရှာဖွေပုံ

   

• ဗီဒီယိုဖိုင်မှာပါတဲ့ New Creation Center ဟာ မြစ်ကြီးနားမှာ ဟုတ်လား မဟုတ်ဘူးလားဆိုတာ သေချာအောင်စိစစ်ဖို့အတွက် Facebook Search မှာ   New Creation Center Myitkyina လို့ရိုက်ရှာလိုက်မယ်ဆိုရင် နာမည်တူဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ စာမျက်နှာတစ်ခုမြင်တွေ့ရမှာဖြစ်ပြီးတော့ ပျံ့နှံ့နေတဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင်ထဲနဲ့ Youtube က ဗီဒီယိုထဲမှာပါတဲ့ အဆောက်အဦးနဲ့ စာတန်းရှိတာကို တွေ့ရပါတယ်။
  

  New Creation Center Myitkyina Facebook page မှတင်ထားသည့်ပုံတွင် ဗီဒီယိုတွင်ပါဝင်သည့်ဆိုင်းဘုတ်ပါအဆောက်အဦးကိုတွေ့ရပုံ

• ဒါကြောင့် ပျံ့နှံ့နေတဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင်ဟာ ဒေးဗစ်လား ဆေးရုံကဆင်းပြီးတော့ ပြုလုပ်ခဲ့တာမဟုတ်ဘဲ ပြီးခဲ့တဲ့  မတ်လ အတွင်းက မြစ်ကြီးနားမြို့ new creation worship center  မှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ဘာသာရေးဆိုင်ရာပွဲတစ်ခုဖြစ်ကြောင်းကို ခိုင်ခိုင်မာမာသက်သေပြနိုင်ပါတယ်။
  
• ဒေးဗစ်လားဟာ ဝေဘာဂီက ဆင်းလာပြီးတဲ့နောက်မှာ ဟိုတယ်မှာပဲ Quarantine ဆက်လက်ဝင်ရောက်နေရတာ ဖြစ်ပြီးတော့ Quarantine ပြီးဆုံးသွားရင်လည်း အမှုကိုရင်ဆိုင်ရမှာဖြစ်တဲ့အကြောင်းကို မေလ ၉ ရက်နေ့ က 7day သတင်းစာကရေးသားထားပါတယ်။ ဒီလင့်ခ် မှာ ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။
  
• ဒေးဗစ်လားဟာ ဟိုတယ်ကနေ ဘယ်မှ ထွက်ပြေးသွားခြင်းမရှိဘဲ ဟိုတယ်မှာပဲ ရှိနေတယ်ဆိုတာကို The Voice သတင်းစာက မေလ ၁၂ ရက်မှာ သတင်းဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဒီလင့်ခ် မှာဝင်ဖတ်နိုင်ပါတယ်။
  
• လက်ရှိအချိန်မှာ အစိုးရက ကိုဗစ်-၁၉ ကြောင့် လူ ၅ ဦးထိပိုစုဝေးခွင့်ကို သဘာဝဘေးအန္တရာယ် စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေ အရ ပိတ်ပင်ထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူစုလူဝေးနဲ့ ဒေးဗစ်လားက ဘာသာရေးဆိုင်ရာပွဲလုပ်ခဲ့တယ်ဆိုတာ လုံးဝ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ 

အထက်ပါအချက်တွေနဲ့ တိုက်ဆိုင်စစ်ဆေးလိုက်တဲ့အခါမှာတော့ ဖေ့ဘွတ်ခ်ပေါ်မှာပျံ့နှံ့နေတဲ့ ဒေးဗစ်လား ဝေဘာဂီ မှ ဆင်းလာပြီးနောက် သူနဲ့အတူဘုရားကိုယုံကြည်သူများလုံးဝ Mask မတပ်ပါ ဆိုတဲ့ သတင်းဗီဒီယို ဖိုင်က ယခင်က ဗီဒီယိုအဟောင်းကိုအသုံးပြုပြီးတော့ လက်ရှိဖြစ်ပျက်နေသယောင်ဖန်တီးထားတဲ့ သတင်းအမှားမှန်း သက်သေပြလို့ ရပါတယ်။ 

လူမှုမီဒီယာပေါ်မှာ သတင်းအမှားတွေက နည်းမျိုးစုံနဲ့ပျံ့နှံ့နေတဲ့အတွက် တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုမရှိတဲ့ သတင်းမီဒီယာအယောင်ဆောင် ဝဘ်ဆိုက်ဒ်/ စာမျက်နှာတွေက တင်တဲ့ သတင်းတွေကို မယုံကြည်ဖို့လိုအပ်ပြီး အစိုးရရဲ့တရားဝင်သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွေနဲ့ သတင်းမီဒီယာလုပ်ငန်းစဉ်အတိုင်းဆောင်ရွက်ပြီး တာဝန်ယူမှုတာဝန်ခံမှုရှိတဲ့သတင်းဌာနတွေရဲ့ သတင်းတွေကိုပဲ ယုံကြည်သင့်ပါတယ်။

သတင်းတွေကို အမှား/အမှန်ခွဲခြားရခက်နေတယ်ဆိုရင် ဟုတ်တယ် Vs မဟုတ်ဘူး Facebook page ရဲ့ Messenger botကို ကိုယ်စစ်ဆေးလိုတဲ့သတင်းရဲ့လင့်ခ်ဒါမှမဟုတ်Screenshotကို ပေးပို့ မေးမြန်း စိစစ်ခိုင်းလို့ရနေပါပြီ။